Działalność naukowa Katedry koncentruje się wokół dwóch głównych zagadnień – wirusologii molekularnej oraz immunologii ptaków. Problematyka badawcza dotyczy głównie zagadnień patologii zakaźnej i niezakaźnej drobiu, ze szczególnym uwzględnieniem indyków, kurcząt broilerów, gołębi a także ptaków wolnożyjących oraz szponiastych. W dorobku naukowym Katedry można wyróżnić następujące kierunki badawcze:
-zastosowanie najnowocześniejszych metod biologii molekularnej w diagnostyce chorób ptaków;
- wpływ różnych substancji naturalnych i syntetycznych (w tym antybiotyków) na funkcjonowanie układu odpornościowego u ptaków (ocena właściwości immunomodulacyjnych);
- ocena funkcjonowania układu odpornościowego u indyków po zastosowaniu
- ocena lokalnych (układ oddechowy, rozrodczy i pokarmowy) i ogólnoustrojowych zjawisk odpornościowych u ptaków, szczególnie w kontekście odporności komórkowej;
- wpływ przeciwciał matczynych i stanów immunosupresji tła zakaźnego i niezakaźnego na efektywność uodporniania i odpowiedź immunologiczną;
- badania nad występowaniem i mechanizmami ewolucji cirkowirusów ptaków ze szczególnym uwzględnieniem cirkowirusa gołębiego;
- zastosowanie metod biologii molekularnej do diagnostyki zakażeń ptaków różnymi patogenami oraz określania poziomu replikacji wirusów (HE, TRT, PiCV);
- badania nad rolą komórek B i T pamięci immunologicznej oraz limfocytów T regulatorowych u ptaków uodpornianych lub zakażonych wirusami HE, TRT i PiCV;
- badania nad rolią wybranych wirusów (astro-, adeno-, korona-, parvo-, pikornawirusów) w powstawaniu enteropatii u gołębi sportowych,
- analiza filogenetyczna wirusów i bakterii występujących u ptaków.
- możliwości zastosowania fitoncydów oraz probiotyków jako alternatywy dla chemioterapeutyków w profilaktyce i terapii chorób drobiu.
Ponadto, w Katedrze przeprowadzono liczne badania nad jednostkami chorobowymi takimi jak rzekomy pomór drobiu, krwotoczne zapalenie jelit indyków, zakaźne zapalenia nosa i tchawicy indyków, kolibakterioza, salmonelloza, jak również zakaźne, wirusowe zapalenie przedżołądków u kurcząt broilerów. Prowadzone są również liczne badania dotyczące prewalencji wybranych zakażeń bakteryjnych (Chlamydia psittaci, mykoplazmy, Campylobacter spp., Salmonella spp, Bordetella avium) u ptaków wolnożyjących.
Projekty badawcze finansowane ze źródeł zewnętrznych:
„Wpływ szczepień indyków przeciwko chorobie Mareka na wybrane wskaźniki odporności humoralnej i komórkowej” – projekt badawczy MINIATURA-5 NCN Nr 021/05/X/NZ6/01304 (2021-2022) – kierownik dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, wykonawcy: dr n. wet. Marcin Śmiałek, dr n. wet. Joanna Kowalczyk, prof. dr hab. Andrzej Koncic
„Czy gołębie cirkowirusy (PiCV) mogą ewoluować na drodze rekombinacji w systemie chowu typu one loft race?” – projekt badawczy przyznany w konkursie NCN OPUS 21 Nr 2021/41/B/NZ6/00713 (2021-2024) – kierownik dr hab. Tomasz Stenzel, prof. UWM, wykonawca: dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski;
„Opracowanie strategii wykorzystania alternatywnych źródeł białka owadów w żywieniu zwierząt umożliwiającej rozwój jego produkcji na terytorium RP” – projekt badawczy NCBiR GOSPOSTRATEG 1/385141/16/NCBR/2018 - zadanie 3 „Wpływ diety z udziałem mączki z larw Muchy czarnej i Mącznika młynarka na status zdrowotny i funkcjonowanie układu odpornościowego kurcząt brojlerów” (2018-2021) – kierownik prof. dr hab. Andrzej Koncicki, wykonawcy dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, dr n. wet. Joanna Kowalczyk, dr hab. Tomasz Stenzel, prof. UWM, dr n. wet. Marcin Śmiałek;
„Ocena efektywności programów profilaktyki zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy (TRT), w stadach indyków rzeźnych o różnym statusie immunologicznym, w kontekście rozwoju odporności przeciwzakaźnej” - projekt badawczy NCN SONATA Nr UMO- 2016/23/D/NZ6/00099 (2017-2020) – kierownik dr n. wet. Marcin Śmiałek, wykonawcy: dr n. wet. Joanna Kowalczyk, dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, prof. dr hab. Andrzej Koncicki;
„Ocena wpływu rekombinowanego białka kapsydu cirkowirusa gołębiego na kształtowanie się wybranych zjawisk odpornościowych u gołębi” - projekt badawczy NCN SONATA8 Nr 2014/15/D/NZ6/02416 (2015-2018) – kierownik dr n. wet. Tomasz Stenzel, wykonawcy: dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, dr n. wet. Marcin Śmiałek, prof. dr hab. Andrzej Koncicki;
"Innowacyjny biopreparat deodoryzujący dla drobiarskich pomieszczeń produkcyjnych - Wpływ związków odorowych na zdrowie zwierząt” – projekt finansowanym przez NCBiR Nr PBS2/B8/14/2014 (2014-2017) – kierownik zadania prof. dr hab. Andrzej Koncicki, wykonawcy: dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, dr n. wet. Joanna Kowalczyk, dr n. wet. Tomasz Stenzel, dr n. wet. Marcin Śmiałek;
„Odporność swoista i nieswoista błon śluzowych górnych dróg oddechowych oraz wpływ odporności naturalnej biernej na rozwój rezystencji poszczepiennej u piskląt indyczych uodpornianych przeciwko TRT” – projekt badawczy NCN PRELUDIUM Nr UMO-2011/01/N/NZ6/05757 (2011-2014) – kierownik lek. wet. Marcin Śmiałek, wykonawcy: dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, dr n. wet. Tomasz Stenzel, prof. dr hab. Andrzej Koncicki;
„Znaczenie zwierząt wolnożyjących jako rezerwuaru bakteryjnych, wirusowych i pasożytniczych czynników chorobotwórczych dla ludzi i zwierząt domowych” – projekt badawczy NR12 012610 - zadanie „Ptaki wolnożyjące jako rezerwuar i wektor Salmonella Typhimurium, Salmonella Enteritidis oraz Bordetella avium” (2011-2014) – kierownik prof. dr hab. Andrzej Koncicki, wykonawcy: dr n. wet. Tomasz Stenzel, dr n. wet. Bartłomiej Tykałowski, lek. wet. Marcin Śmiałek;
„Wpływ metizoprinolu i β-glukanów na wybrane parametry odporności nieswoistej i wskaźniki biochemiczne krwi oraz na przebieg zakażenia adenowirusem krwotocznego zapalenia jelit (HEV) u indyków” – projekt badawczy Nr N N308 229636 (2009-2011) – kierownik prof. dr hab. Andrzej Koncicki, wykonawcy: lek. wet. Bartłomiej Tykałowski, lek. wet. Tomasz Stenzel;
„Wpływ różnych immunomodulatorów na wybrane parametry odporności swoistej i nieswoistej u gołębi” – projekt badawczy Nr N N308 2212 33 (2007-2009) – kierownik prof. dr hab. Andrzej Koncicki, główny wykonawca wykonawca lek. wet. Tomasz Stenzel, wykonawca lek. wet. Bartłomiej Tykałowski.
Ponadto pracownicy Katedry byli wykonawcami lub głównymi wykonawcami licznych grantów realizowanych wspólnie z innymi jednostkami UWM oraz na zlecenie podmiotów zewnętrznych.
Doktoraty wykonane w Katedrze Chorób Ptaków po 2000 roku
2020 r. "Odporność ogólna i lokalna układu rozrodczego indyczek reprodukcyjnych i jej przekazywanie na potomstwo".
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Joanna Kowalczyk; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki; promotor pomocniczy: dr wet. Marcin Śmiałek.
2018 r. "Wpływ ekstraktów z aloesu (Aloe barbadensis Miller) i lukrecji (Glycyrrhiza glabra) na replikację paramyksowirusa gołębiego (PPMV-1) oraz na wybrane zjawiska odpornościowe u gołębi"
Autor rozprawy doktorskiej: mgr Daria Dziewulska; promotor: dr hab. wet. Tomasz Stenzel
2014 r. "Mechanizmy odpornościowe błon śluzowych górnych dróg oddechowych u indyków uodpornianych przeciwko wirusowi zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy (TRT)"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Marcin Śmiałek; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki.
2012 r. "Wpływ methizoprinolu i β-glukanów na wybrane parametry odporności nieswoistej oraz na przebieg zakażenia adenowirusem krwotocznego zapalenia jelit (HEV) u indyków"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Bartłomiej Tykałowski, promotor: prof. dr hab. Andrzej K. Siwicki.
2010 r. "Wpływ różnych immunomodulatorów na wybrane parametry odporności nieswoistej i swoistej u gołębi (Columba livia domestica) oraz przebieg zakażenia paramyksowirusem (PPMV-1)"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Tomasz Stenzel; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki.
2008 r. "Wpływ metisoprinolu zastosowanego in ovo na układ odpornościowy oraz wybrane wskaźniki biochemiczne krwi u indyków"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Marcin Andrzejewski; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki.
2002 r. "Wpływ izoprynozyny na dynamikę zjawisk immunologicznych oraz przebieg zakażenia wirusem HE i pałeczkami E.coli u indyków"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Ewa Rumińska-Groda; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki.
2001 r. "Białka ostrej fazy i inne wybrane parametry odporności nieswoistej u indyków zakażonych wirusem HE lub pałeczkami E.coli"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Beata Mazur-Lech; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki.
2000 r. "Badania nad immunosupresyjną rolą wirusa krwotocznego zapalenia jelit u indyków"
Autor rozprawy doktorskiej: lek. wet. Souleymane Guiro; promotor: prof. dr hab. Andrzej Koncicki.