Warmińsko-Mazurski Portal Weterynaryjny

Fizjologia Zwierząt

Katedra Fizjologii Klinicznej prowadzi zajęcia z przedmiotu Fizjologia zwierząt dla studentów II roku Wydziału Medycyny Weterynaryjnej. Przedmiot realizowany w formie ćwiczeń labolatoryjnych, seminariów i wykładów obejmuje cały zakres fizjologicznych mechanizmów regulacyjnych organizmu zwierzęcego, ze szczególnym uwzglednieniem tych aspektów, które mają bezposrednie odniesienie do kliniki weterynaryjnej (np. procesy trawienne u przeżuwaczy, regulacja krążenia i oddychania u zwierząt towarzyszacych, fizjologiczne podstawy cyklu rujowego, ciąży i laktacji).

TREŚCI WYKŁADÓW

A. Semestr zimowy.

1. Znaczenie układu nerwowego, neuron charakterystyka, pobudliwość, potencjał spoczynkowy i czynnościowy, przewodzenie potencjałów, rola synaps i przekaźników (neurotransmiterów).

2. Organizacja czynności układu nerwowego, oś czuciowa, ruchowa, poziomy czynnościowe, ośrodki nerwowe - rola rozmieszczenia ośrodków.

3. Pojęcie i podział odruchów nerwowych i ruchowych, odruchy nabyte powstawanie i znaczenie, regulacja napięcia mięśniowego.

4. Autonomiczny układ nerwowy, organizacja, znaczenie, odruchy autonomiczne.

5. Molekularne mechanizmy skurczu mięśni szkieletowych, sprzężenie pobudzeniowe - skurczowe, energetyka skurczu mięśniowego, zmęczenie mięśni.

6. Fizjologia mięśni gładkich - mechanizm skurczu, aktywność miogeniczna i neurogeniczna znaczenie.

7. Zasady i cele krążenia, hemodynamika, szybkość przepływu, właściwości żył i tętnic, konsekwencje obniżonej sprężystości tętnic.

8. Fizjologia serca - automatyzm, rola zastawek, krążenie wieńcowe, EKG.

9. Znaczenie obszaru naczyń włosowatych, warunki przepływu krwi, filtracja, resorpcja, mechanizmy dyfuzji i transportu poprzez naczynia włosowate.

10. Nerwowa, humoralna i metaboliczna regulacja pracy serca i układu naczyniowego, regulacja  ciśnienia krwi, ośrodek naczyniowo-ruchowy, regulacje odruchowe, integracja z ośrodkami korowymi.

11 .Krążenia „lokalne" i ich rola, znaczenie - mózgowe, wątrobowe, wrotne podwzgórzowo-przysadkowe, nerkowe itp.

12. Chemiczne i fizyczne cechy pokarmu, regulacja pobierania, trawienie w jamie ustnej, skład i rola     śliny, regulacje wydzielania śliny, enzymy śliny, mechanizm połykania.

13. Procesy trawienne w żołądku jednokomorowym, gruczoły,   żołądkowe, sok żołądkowy, enzymy, żołądkowej (HCL), regulacja wydzielania soku i opróżniania  żołądka.

14. Neutralizacja kwaśnej treści żołądkowej w dwunastnicy - rola soku trzustkowego i żółci. Skład soku trzustkowego, siła trawienna, regulacja wydzielania - nerwowa, hormonalna, wchłanianie, rola żółci w trawieniu i wchłanianiu tłuszczów.

15. Specyfika trawienia u przeżuwaczy, procesy trawienne i przemiany związków pokarmowych w przedżołądkach. Rola bakterii i pierwotniaków w trawieniu i przemiana trudnostrawnych wielocukrów (błonnik), specyfika procesów trawiennych u młodych zwierząt.

B. Semestr letni

1. Wydzielanie wewnętrzne – definicje, czynniki wzrostowe – nowa klasa hormonów o działaniu miejscowym.

2. Rola podwzgórza w wydzielaniu wewnętrznym, przysadka  i jej hormony, hormony tkankowe, znaczenie.

3. Obwodowe gruczoły wydzielania wewnętrznego, nadnercza, trzustka, hormony i ich właściwości fizjologiczne.

4. Obwodowe gruczoły wydzielania wewnętrznego, tarczyca, przytarczyce, hormony i ich właściwości regulacyjne.

5. Hemopoeza erytro- granulo-, limfopoeza, regulacja,  objętość krwi wahania, hematokryt, OB, znaczenie.

6. Rola i zadania: erytrocytów - hemoglobina, związki Mb,  znaczenie krwinek białych i płytkowych.

7. Czynności osocza i płynów tkankowych, skład i rola   białek osocza, hemostaza, homeostaza, grupy   krwi i ich  znaczenie.

 8. Mechanizmy obronne ustroju, współdziałanie osocza z składnikami morfotycznymi, odporność nieswoista i swoista.

 9. Fizjologia rozrodu samca: płeć genetyczna, rozwój i sekrecja gonady męskiej, pojęcie dojrzałości płciowej i hodowlanej, spermato- i spermiogeneza, nasienie skład i metabolizm.

10. Fizjologia rozrodu samca: hormonalna regulacja procesów rozrodczych samca LH, FSH, PRL.

11. Fizjologia rozrodu samicy: oocytogeneza i rozwój pęcherzyków jajnikowych, atrezja pęcherzyków jajnikowych, mechanizm rui.

12. Fizjologia rozrodu samicy: mechanizm owulacji, tworzenie się ciałka żółtego i jego funkcja, luteoliza.

13. Fizjologia rozrodu samicy: cykl rujowy, antykoncepcja hormonalna, ciąża pozamaciczna.

14. Fizjologia układu moczowego: płyny i elektrolity organizmu, autoregulacja nerkowa, filtracja kłębuszkowa, wchłanianie i wydzielanie kanalikowe.

15. Fizjologia układu moczowego: nerki funkcja wydzielnicza, układ renina-angiotensyna, regulacja mikcji

TREŚCI ĆWICZEŃ

Fizjologia układu nerwowego

1. Badanie odruchów rdzeniowych u żaby metodą Türcka.
2. Badanie tzw. Odruchów kierunkowych.
3. Obserwacja zjawisk promieniowania (irradiacji) pobudzającego
   i hamującego (skrypt)
4. Wpływ nowokainy na przewodzenie impulsów nerwowych.
5. Odruchy na rozciąganie: odruch kolanowy, odruch ze ścięgna Achillesa, odruch z mięśnia dwugłowego i trójgłowego ramienia.
6. Odruch źrenicy na światło.
7. Czucie ciepła i zimna.
8. Odruch podeszwowy.
9. Badanie czasu świadomej reakcji człowieka.
10. Badanie rozmieszczenia receptorów smaku i progu pobudliwości smakowej.
11. Badanie rozmieszczenia receptorów dotyku w skórze.
12. Zależność między zmysłami smaku i węchu.
13. Lokalizacja źródła dźwięku.
14. Fizjologia zmysłu wzroku: akomodacja oka, widzenie barw, pole widzenia, plamka ślepa.
15. Odruchy przedsionkowo rdzeniowe: próba Romberga, test marszu, doświadczenie Baranyego

Fizjologia układu mięśniowego

1. Oznaczanie siły skurczu mięśni dłoni przy pomocy dynamometru przed i po zmęczeniu.

2. Oznaczanie wydzielania ciepła przez pracujące mięśnie

3. Oznaczanie procentowego udziału mięśni w ciele człowieka przy pomocy analizatora składu ciała.

4.Testy diagnostyczne na badanie przykurczów mięśni: test ścienny Degi, test Thomasa, ocena przykurczu mięśni kulszowo goleniowych.

Oznaczanie średniej wartości napięcia mm przedramienia (wypoczętych i zmęczonych) w czasie pracy i spoczynku przy użyciu elektromiografu

5.Wykreślenie krzywej zmęczenia pracujących mięśni własnego palca (ergograf Mosse’a).

6.Badanie mięśni przy pomocy elektromiografu

7. Przygotowanie preparatu nerwowo-mięśniowego

8. Skurcz pojedynczy mięśnia szkieletowego:

      • w normie

      • po zmęczeniu mięśni

9. Wpływ wielkości bodźca na siłę skurczu mięśnia szkieletowego

10. Sumowanie skurczów, skurcze tężcowe.

11. Film „Wykonanie preparatu nerwowo - mięśniowego”

Fizjologia krążenia i oddychania

1. Rejestracja skurczów nie izolowanego serca żaby.
2. Wpływ temperatury i drażnienia nerwu błędnego na pracę serca żaby.
3. Badanie układu bodźco-przewodzącego za pomocą przewiązek Stanniusa.
4.  Prawo “wszystko albo nic” w odniesieniu do mięśnia sercowego.
5. Badanie tętna metodą palpacyjną przed i po wysiłku
6. Przygotowanie izolowanego serca żaby.
7. Wpływ jonów wapnia, potasu, acetylocholiny i adrenaliny na

pracę izolowanego serca żaby.

8. Obserwacja krążenia krwi w naczyniach kapilarnych.
9. Pomiar ciśnienia metodą bezkrwawą.
10. Obliczanie pojemności wyrzutowej, pojemności minutowej i maksymalnej częstości akcji serca.
11. Rejestracja elektrokardiogramu (EKG) serce człowieka.
12. Rejestracja ruchów oddechowych klatki piersiowej człowieka
    za pomocą torakografu.
13. Obserwacja mechanizmu wdechu i wydechu na modelu Dondersa.

Fizjologia trawienia

1. Obserwacja ruchów i żywotności pierwotniaków oraz oznaczenie ich  liczby w treści żwacza u owcy.
2. Wpływ warunków środowiska na trawienie białka przez enzymy soku żołądkowego.
3. Fizjologiczna rola podpuszczki.
4. Badanie enzymatycznej aktywności amylazy ślinowej.
5. Trawienie skrobi przez amylazę trzustkową.
6. Metoda pośredniego badania wpływu lipaz trzustkowych na tłuszcz mleka.
7. Udział żółci w trawieniu tłuszczu niezemulgowanego.
8. Pośrednie metody badania wydolności trzustki — badanie kału

Fizjologia krwi

1. Oznaczanie procentowej zawartości elementów komórkowych we krwi krążącej (hematokryt).
2. Oznaczanie liczby płytek krwi
3. Oznaczanie szybkości opadania krwinek czerwonych (odczyn Biernackiego — OB).
4. Oznaczanie liczby krwinek czerwonych we krwi obwodowej
5. Oznaczanie zawartości hemoglobiny we krwi metodą Drabkina.
6. Obliczanie wskaźników czerwonokrwinkowych.
7. Oznaczanie liczby retikulocytów w rozmazie badanej krwi.
8. Oznaczanie oporności osmotycznej (rezystencji) krwinek czerwonych.
9. Zachowanie się krwinek czerwonych w środowisku izo-, hipo- i hipertonicznym, hemoliza krwinek
10. Oznaczanie liczby krwinek białych.
11. Oznaczanie procentowe poszczególnych form krwinek białych na rozmazie badanej krwi.
12. Stwierdzenie właściwości buforowych krwi.
13. Stwierdzenie udziału jonów wapnia w procesie krzepnięcia krwi.
14. Oznaczanie czasu krzepnięcia własnej krwi.
15. Oznaczanie grupy własnej krwi.

Fizjologia układu rozrodczego i laktacji

1. Określenie dnia cyklu rujowego u świni na podstawie makroskopowej obserwacji jajników.

2. Określenie fazy cyklu rujowego u szczurzycy na podstawie rozmazu pochwowego .

3. Makroskopowa obserwacja narządów rozrodczych samic zwierząt gospodarskich w nawiązaniu do ich funkcji fizjologicznych.

4. Diagnozowanie ciąży u kobiet.

5. Oznaczanie zawartości kazein w mleku metodą Walkera.

6. Mikroskopowa obserwacja struktury tłuszczu mleka.

Fizjologia przemiany materii

1. Oznaczanie poziomu mocznika w surowicy krwi metodą kolorymetryczną.

2. Gospodarka azotem w organizmie zwierząt.

3. Określanie właściwości fizycznych moczu.

4. Zastosowanie testów paskowych do pomiaru pH i ciężaru właściwego moczu oraz do oznaczania w moczu, glukozy, ketonów, białka, azotanów.

5. Pomiar poziomu glukozy we krwi przy pomocy glukometru.

LITERATURA PODSTAWOWA

1. Krzymowski T., 2005, „Fizjologia zwierząt", PWRiL

2. Wolfgang von Engelhardt ,,Fizjologia zwierząt domowych. Tom I i II.’’ Rok wyd 2010

3. Przała J., 1999, „Fizjologia zwierząt. Ćwiczenia, demonstracje metody ", WUW-M

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. „ Fizjologia krwi" (wybrane zagadnienia) red. Zb. Dąbrowski

2. „Fizjologia człowieka” S. J. Konturek

3. „ Fizjologia z elementami fizjologii klinicznej" Traczyk, Trzebski i wsp.

4. „Fizjologia" W.F. Ganong

5. „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej" S. Kozłowski, K. Nazar

6. „Fizjologia człowieka" W. Traczyk, A. Trzebski

Materiały dydaktyczne:

• Ćwiczenie Hematologia dla studentów 2
• Wyklad 2 hematologia
• Ćwiczenie 5 Hematologia dla studentów
• Wykład 1 hematologia
• Informacja fizjologia
• Sok trzustkowy - aktywnośc enzymatyczna
• Rodzaje odruchów nerwowych
• Przemiany węglowodanów, białek i lipidów w żwaczu
• Pomiar ciśnienia krwi
• Oznaczanie liczby retikulocytów
• Oznaczanie liczby płytek krwi
• Określanie aktywności enzymatycznej soku żołądkowego
• Mikroorganizmy w żwaczu
• Hemoliza i oporność krwinek czerwonych
• Gospodarka azotowa organizmu zwierzęcego
• Fizjologiczne znaczenie żółci
• Badanie moczu
• Badanie kału
• Amylaza ślinowa